جرثقیل سقفی یکی از پرکاربردترین ماشین آلات در صنعت هستند. از جرثقیل‌ها نه تنها برای بلند کردن اجسام بلکه برای جا به جایی اجسام و مصالح در راستای افقی نیز استفاده می‌شود. جرثقیل‌ها را باید از آسانسور و بالابر متمایز دانست. وظیفه اصلی جرثقیل بلند کردن اجسام در راستای عمودی است.
دهانه جرثقیل یکی از مهمترین قسمت‌های تشکیل دهنده جرثقیل است. طول دهانه بسته به نوع و کاربرد جرثقیل متفاوت است. امکان خم شدن دهانه جرثقیل وجود ندارد. بالای دهانه جرثقیل با استفاده از سیم به دکل عمودی متصل می‌شود تا در زمان اجرا جرثقیل استحکام لازم را داشته باشد.
برای اتصال دهانه به بار از کابل استفاده می‌شود. این کابل جرثقیل را قادر می‌سازد تا بار را به صورت عمودی جا به جا کند.
برای جا به جایی بار به صورت افقی از محور میله‌ای در ساختار جرثقیل استفاده شده است. این محور میله‌ای جرثقیل را قادر به چرخش می‌سازد.
در برخی از جرثقیل‌ها از جمله جرثقیل بازویی در امتداد طول دهانه واگن برقی یا کالسکه استفاده شده است. که این جرثقیل را قادر می‌سازد تا بارهایی را از وزن ۵ الی ۲۵۰ تن جا به جا کنند.
مزایای استفاده از جرثقیل سقفی
- استفاده از جرثقیل منجر می‌شود تا خطاهای انسانی به حداقل برسد.
- از وقت و هزینه می‌توان استفاده بهینه کرد.
- جا به جایی بار توسط نیروی انسانی باعث آسیب رساندن به عضلات خواهد شد و حوادث را در محل کار افزایش می‌دهد. جرثقیل ساخته شده تا این مشکلات را از سر راه بر دارد.
- در برخی از محیط‌های صنعتی می‌بایست مواد داغ یا شیمیایی را جا به جا کرد. که نیروی انسانی قادر به جا به جایی آن‌ها نیست. جرثقیل سقفی گزینه بسیار مناسبی برای جا به جایی این مواد است.
مشکلات استفاده از جرثقیل سقفی
ثبات جرثقیل یکی از اساسی‌ترین مشکلات آن است. هرچه جرثقیل بزرگتر باشد برای بلند کردن بارهای سنگین‌تر استفاده می‌شود. برای نگهداری جرثقیل می‌بایست تمهیداتی در نظر گرفته شود.
برای این منظور علاوه بر نصب جرثقیل باید وزنه‌های برای حفظ تعادل و خنثی کردن فشار وارده بر جرثقیل در نظر گرفته شود.
کاربرد جرثقیل‌های سقفی
از جرثقیل‌ها برای بلند کردن و جا به جایی بار در کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و مراکز صنعتی که انسان قادر به جا به جایی آن‌ها نیست استفاده می‌شود. جرثقیل ماشینی مفید در بارگیری و یا تخلیه بار کشتی است.
نقش پل در جرثقیل‌ها
از مهمترین قطعات سازنده جرثقیل می‌توان به پل اشاره کرد. پل با استفاده از یک جفت ریل موازی حرکت می‌کند. پل این امکان را به جرثقیل می‌دهد که منطقه وسیعی را تحت پوشش قرار دهد. اگر پل جرثقیل حالت دوار داشته باشد در مرکز یک دایره حرکت کرده و محیط دایره‌ای را تحت پوشش قرار می‌دهد. برای اینکه حرکت جرثقیل در محیط به راحتی انجام شود بر روی سقف نصب شده و در ارتفاع حرکت می‌کند.
تفاوت جرثقیل تک پل و دو پل
- جرثقیل سقفی تک پل نسبت به دو پل کوچک‌تر است.
- جرثقیل تک پل وزن پایین‌تری نسبت به دو پل دارد.
- تک پل به دلیل کوچک بودن برای محیط‌هایی با ابعاد کوچک مناسب هستند.
- مدت زمان جا به جایی یا جرثقیل تک پل نسبت به دو پل بیشتر است.
- جرثقیل دو پل برای مراکز فروشگاهی و محیط‌های بزرگ استفاده می‌شود.
- برای جا به جایی اجسام سنگین و طول بزرگ جرثقیل دو پل گزینه مناسبی است.
- از جرثقیل دو پل برای طبقات بالایی ساختمان‌ها و مراکز فروشگاهی استفاده می‌شود.
- نصب و راه اندازی جرثقیل تک پل نسبت به دو پل راحت‌تر است.
- جداسازی جرثقیل دو پل نسبت به تک پل پیچیده‌تر و زمان‌برتر است.
- ثبات، ظرفیت و سرعت دو جرثقیل تک پل و دو پل برابر نخواهد بود.
جرثقیل تک پل را از دو طریق می‌توان کنترل کرد. هم از طریق دکمه‌های کنترل و هم از طریق کنترل از راه دور. اما جرثقیل دو پل حتما باید توسط اپراتور کنترل شوند.
هزینه جرثقیل دو پل از جرثقیل تک پل بیشتر است.
